Nhiều người chọn ăn chay vì các lý do sở thích, sức khỏe, môi trường, đạo đức hay tôn giáo. Thực tế có nhiều kiểu ăn chay khác nhau, và nếu ăn chay đúng cách vẫn có thể đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng và đem lại một số lợi ích cho cơ thể của bạn.
Ăn chay đúng cách đem lại lợi ích cho sức khỏe
Mỗi người có chế độ ăn chay khác nhau. Có người chỉ ăn các thực phẩm từ thực vật, không ăn bất kỳ thực phẩm có nguồn gốc động vật nào như sữa, trứng, thậm chí là mật ong. Có người ăn chay là không ăn bất kỳ loại thịt động vật nào bao gồm cả hải sản, nhưng vẫn ăn trứng và uống sữa.
Có một số chất dinh dưỡng có nhiều trong động vật nhưng ít hơn trong thực vật đó là protein, một số khoáng chất như sắt, canxi, kẽm và một số loại vitamin như vitamin B12, vitamin D.
Ăn chay hoàn toàn có thể cung cấp được các chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe miễn là có kế hoạch ăn uống cẩn thận nhằm cung cấp đủ các vitamin và khoáng chất.
Dù bạn không ăn chay, ăn chay hay thuần chay thì bạn cũng cần đảm bảo cung cấp cho cơ thể đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Nhất là các đối tượng trẻ em đang phát triển, phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú.
Cần có chế độ ăn chay đa dạng thực phẩm
Dưới đây là các 09 lợi ích của việc ăn chay đã được nhiều nghiên cứu chứng minh:
1. Ăn chay giúp duy trì cân nặng hợp lý
Thực phẩm chay chứa ít calo và chất béo. Lượng vitamin và chất xơ dồi dào trong các loại ngũ cốc, hạt, trái cây và rau củ giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, đốt cháy calo dư thừa trong cơ thể, nhờ đó giảm nguy cơ thừa cân béo phì.
Ăn chay đúng cách kết hợp với chế độ tập luyện là một phương pháp tốt để giảm cân an toàn và hiệu quả.
2. Ăn chay giúp làn da khỏe mạnh
Chế độ ăn chay cung cấp một lượng lớn trái cây, rau củ quả tươi cho cơ thể, làm hạn chế các loại hormone gây ra mụn.
Các thực phẩm chay còn cung cấp các vitamin và khoáng chất giúp đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, tăng độ đàn hồi, tăng sức đề kháng cho da và làm chậm quá trình lão hóa da.
3. Ăn chay giúp giảm cholesterol
Tiêu thụ nhiều các loại thịt đỏ như thịt heo, thịt bò, nhất là thịt mỡ, nội tạng động vật, sữa và các chế phẩm từ sữa chứa nhiều chất béo bão hòa làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa lipid máu, tích tụ LDL-cholesterol trên thành động mạch – một yếu tố nguy cơ của bệnh lý tim mạch và đột quỵ.
Ngược lại, các loại ngũ cốc, trái cây, rau củ, hạt và cây họ đậu chứa nhiều chất xơ, giúp trung hòa và đào thải lượng cholesterol thừa ra khỏi cơ thể, nhờ đó ổn định được lượng cholesterol trong máu.
Ăn chay giúp bạn có làn da khỏe mạnh
4. Ăn chay giúp kiểm soát huyết áp
Trong chế độ ăn chay, trái cây, rau củ và các loại hạt chứa các chất chống oxi hóa, hợp chất tinh bột, các chất béo không bão hòa, chất xơ, nhiều loại khoáng chất và vitamin. Quan trọng nhất là kali – chất giúp cân bằng lượng muối trong cơ thể, đảm bảo huyết áp ổn định, phòng ngừa bệnh tăng huyết áp.
5. Ăn chay giúp cải thiện hệ tiêu hóa
Các loại ngũ cốc, trái cây, rau củ, hạt và cây họ đậu cung cấp nhiều chất xơ (chất xơ hòa tan, chất xơ không hòa tan và prebiotic) giúp thúc đẩy nhu động ruột, nên người ăn chay thường xuyên sẽ có ít nguy cơ mắc bệnh về đường tiêu hóa.
Các loại thực phẩm chứa nhiều axit béo omega-3 như hạt lanh, hạt chia, và đặc biệt là quả óc chó rất tốt cho hệ tiêu hóa.
6. Ăn chay giảm nguy cơ bệnh tiểu đường tuýp 2
Ăn chay là một lựa chọn tốt cho người bị đái tháo đường, giúp kiểm soát đường huyết và hạn chế nguy cơ phát triển các biến chứng đái tháo đường.
Đặc biệt là với bệnh tiểu đường tuýp 2, theo một nghiên cứu cho thấy nếu thay thế 100% lượng calo protein động vật bằng lượng calo từ thực vật có thể làm giảm 18% nguy cơ mắc bệnh nhờ việc giảm nguy cơ mắc các hội chứng chuyển hóa.
Ăn chay hạn chế nguy cơ mắc các hội chứng chuyển hóa
7. Ăn chay giúp cải thiện sức khỏe tim mạch
Ở những người ăn chay, nguy cơ tử vong do các bệnh lý tim mạch sẽ giảm 1/3. Vì các thực phẩm sử dụng cho ăn chay giúp ổn định cholesterol, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch; giúp ổn định huyết áp và lượng đường trong máu, từ đó tăng cường sức khỏe tim mạch.
8. Ăn chay giúp giảm nguy cơ ung thư
Trái cây, rau củ quả tươi và ngũ cốc trong chế độ ăn chay cung cấp các vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại bệnh tật và giảm nguy cơ mắc các loại ung thư.
Một nghiên cứu trên 63.000 người dân nước Mỹ trong suốt 20 năm đã kết luận nguy cơ ung thư (gan, phổi, vòm họng, vú, dạ dày...) giảm tới 11% ở những người ăn chay.
9. Ăn chay giúp giảm triệu chứng hen suyễn
Thực phẩm từ động vật có nhiều nguy cơ gây dị ứng và viêm cho một số bệnh nhân hen suyễn. Việc ngừng sử dụng các thực phẩm này sẽ giúp giảm tần suất và triệu chứng hen suyễn.
Cần ăn chay đúng cách để khỏe mạnh
Mặc dù ăn chay được chứng minh đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nhưng cần lưu ý là nếu ăn chay không đúng cách sẽ gây ra những tác hại khôn lường cho cơ thể do thiếu hụt các chất dinh dưỡng.
Nhất là các loại như protein, sắt, kẽm, canxi, vitamin B12… Vitamin B12 là một loại vitamin quan trọng cho tế bào máu và dây thần kinh được tìm thấy phần lớn trong thực phẩm có nguồn gốc từ động vật.
Vì vậy, để ăn chay thực sự có lợi cho sức khỏe, bạn phải có chế độ ăn khoa học, đa dạng và đầy đủ dinh dưỡng. Ngoài ra, phải có chế độ rèn luyện sức khỏe phù hợp, ngủ đủ giấc, không hút thuốc lá, uống rượu bia điều độ; hạn chế thực phẩm chay nhiều đường, muối như khoai tây chiên, đồ chay chế biến sẵn, các loại bánh kẹo, nước ngọt…
Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp theo tình trạng sức khỏe của bản thân. Các đối tượng trẻ em, phụ nữ mang thai và phụ nữ cho con bú cần đặc biệt lưu ý khi lựa chọn chế độ ăn thuần chay.