Người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) phải sống chung với bệnh suốt đời. Vì thế, khi chăm sóc người bệnh COPD cần đặc biệt lưu ý giúp hạn chế đợt cấp của bệnh và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Cùng Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1 tìm hiểu ngay!

1. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một loại bệnh phổi mãn tính, đặc trưng bởi tình trạng tắc nghẽn của các luồng khí thở bên trong phổi. Nguyên nhân gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể do tiếp xúc thường xuyên với các phân tử khí độc hại hoặc khói thuốc lá.

Ở giai đoạn đầu của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, người bệnh có thể biểu hiện các triệu chứng như:

• Khó thở, đặc biệt nghiêm trọng hơn khi người bệnh gắng sức.
• Người bệnh cảm thấy tức ngực bất thường, thở khò khè.
• Người bệnh ho hoặc khạc đờm mãn tính.
• Người bệnh thường xuyên nhiễm trùng đường hô hấp.

Các đợt cấp cũng có thể xảy ra ở người mắc bệnh COPD, các biểu hiện bệnh lúc này có thể tồi tệ hơn so với những thay đổi trong sức khỏe thông thường.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là gì?

Khi người bệnh gặp phải các triệu chứng ban đầu của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, thường chủ quan, nhầm lẫn với các bệnh lý bình thường khác nên không thăm khám và kiểm tra bệnh cùng bác sĩ.

Nếu bệnh COPD không được kịp thời can thiệp và điều trị đúng cách thì bệnh có thể tiếp tục diễn tiến nặng đến khi liên tục xuất hiện các triệu chứng khó thở. Ban đầu, khi người bệnh gắng sức thì triệu chứng khó thở mới xuất hiện nhưng càng về sau triệu chứng này ngày càng xuất hiện thường xuyên hơn.

Đến giai đoạn cuối cùng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thì người bệnh có thể cảm thấy khó thở ngay cả khi đang nghỉ ngơi, không hoạt động gắng sức.

2. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có nguy hiểm không?

Nếu bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính không được điều trị sớm có dẫn đến suy hô hấp ngày càng nặng hơn, ảnh hưởng sức khỏe và chất lượng cuộc sống người bệnh, thậm chí đe dọa đến tính mạng, cụ thể như:

•  Tràn khí màng phổi: Người bệnh có thể bị ảnh hưởng hệ hô hấp, nếu không được chữa trị sớm có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Suy tim: Người bệnh COPD có thể bị suy tim phải hoặc nguy hiểm hơn có thể dẫn đến suy tim toàn bộ.
• Giảm tuổi thọ: Người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở mức độ nhẹ cũng có thể giảm thời gian sống. Vì thế, người bệnh COPD ở giai đoạn càng nặng thì thời gian sống của họ càng ngắn.
• Tàn phế hô hấp, khó thở.
• Mệt mỏi, khả năng vận động giảm.

• Tàn phế về mặt xã hội: Người bệnh COPD có thể cảm thấy bị tách biệt khỏi xã hội, phải phụ thuộc người khác trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày. Về lâu dài, người bệnh có thể trầm cảm.

Một số lưu ý khi chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

3. Một số lưu ý khi chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Khi chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bạn cần tư vấn ý kiến bác sĩ về cách chăm sóc phù hợp giúp người bệnh thoải mái và kiểm soát bệnh tốt hơn. Dưới đây là một số lưu ý có thể giúp chăm sóc tốt người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính như:

3.1. Chế độ ăn uống của người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường xuyên cảm thấy khó thở nên người bệnh có thể gặp khó khăn khi ăn uống. Họ thường có xu hướng ăn ít hơn bình thường, có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết.

Trong khẩu phần ăn hàng ngày, người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cần ưu tiên:

• Sử dụng chất béo và chất đạm, đặc biệt là chất béo tốt có nguồn gốc từ dầu thực vật, cá, hạn chế ăn chất béo từ nội tạng động vật, gia cầm …
• Ăn nhiều rau củ quả để bổ sung các loại khoáng chất, vitamin cần thiết như vitamin A, vitamin C, vitamin E ….
• Người bệnh không nên ăn các thực phẩm dễ sinh hơi như gia vị cay nóng (hạt tiêu, tỏi ớt …), hành tây. Điều này sẽ khiến người bệnh dễ bị chướng bụng, khó thở, sặc hoặc trào ngược dạ dày.
• Tránh ăn quá no để người bệnh có thể cảm thấy khó thở, nên chia thành 5 – 6 bữa ăn nhỏ mỗi ngày.

• Món ăn nên được chế biến nhừ, mềm để người bệnh dễ nhai, nuốt, tránh khiến người bệnh phải gắng sức khi ăn, đặc biệt nên cố gắng nhai kỹ, ăn chậm từng miếng nhỏ.

• Nên uống trung bình 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày. Điều này rất quan trọng hỗ trợ làm loãng đờm giúp người bệnh có thể ho khạc đờm dễ dàng và hạn chế táo bón. Ngoài ra, người bệnh có thể bổ sung nước và dinh dưỡng bằng nước hoa quả.

3.2. Chế độ vận động của người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Người bệnh COPD càng ít vận động càng có thể khiến cơ bắp yếu dần, về lâu dài họ có thể khó thực hiện cả những vận động đơn giản trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Vì thế, người bệnh nên đều đặn luyện tập các bài vận động đơn giản để nâng cao sức khỏe như:

• Đạp xe, đi bộ: Đây là bài tập phù hợp với nhiều người bệnh do tính chất hoạt động nhẹ nhàng, có thể thực hiện ngoài trời, trong phòng tập, công viên hoặc ngay tại nhà. Đặc biệt lưu ý rằng tốc độ đạp xe hay đi bộ không quan trọng. Ngay cả khi người bệnh đi chậm vẫn rất tốt. Ngược lại, cố gắng đi nhanh có thể dễ gây đợt cấp. Trong quá trình vận động, nếu người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó thở, quá sức thì cần dừng lại, ngồi xuống nghỉ ngơi cho đến khi sức khỏe dần ổn định trở lại.

• Nâng tạ nhẹ: Người bệnh khi nâng tạ nhẹ có thể giúp tăng cường sức khỏe cánh tay, từ đó có thể dễ dàng hơn khi nâng các vật nặng.
• Các bài tập thở: Các bài tập thở cơ hoành, thở chúm môi, tập ho có kiểm soát đã được chứng minh rất hữu ích giúp cho người bệnh COPD kiểm soát các triệu chứng tốt hơn.

3.3. Giữ gìn vệ sinh cá nhân

Các hoạt động đơn giản như vệ sinh cá nhân đôi khi có thể khiến người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cảm thấy khó thở. Tuy nhiên, người nhà có thể để người bệnh tự vệ sinh cá nhân khi có đủ sức khỏe hoặc chỉ ở bên hỗ trợ khi cần thiết.

Điều này có thể giúp họ dễ chịu, cảm thấy thoải mái, không phải lệ thuộc vào người khác, tự chủ.

Người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính nên định kỳ thăm khám theo lịch hẹn của bác sĩ

Khi chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cần chú ý trong chế độ ăn uống, vận động và vệ sinh cá nhân, động viên tinh thần giúp người bệnh thoải mái, dễ chịu.

Đặc biệt, người bệnh cần định kỳ thăm khám bác sĩ theo lịch hẹn để được theo dõi và kiểm soát tình trạng bệnh tốt hơn.