Bụi bẩn, ô nhiễm không khí là các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn gây bệnh bụi phổi. Nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời, bệnh bụi phổi có thể gây ra biến chứng nguy hiểm.

1. Nguyên nhân gây bệnh bụi phổi

Bệnh bụi phổi (Pneumoconiosis) là một trong các bệnh lý phổi kẽ nguyên nhân do người bệnh hít phải một số loại bụi gây tổn thương đến phổi. Có rất nhiều loại bụi khác nhau nhưng loại thường gặp nhất là bụi than, amiăng và silic.

Bệnh bụi phổi còn được gọi là bệnh phổi nghề nghiệp do tính chất bệnh thường gặp phải ở nơi làm việc. Lúc này, người bệnh có thể tiếp xúc với các vật liệu có khả năng tán thành hạt bụi rất nhỏ và xâm nhập vào phổi.

Bệnh bụi phổi xảy ra khi người bệnh hít phải bụi gây tổn thương đến phổi

Bệnh bụi phổi xảy ra khi bụi bẩn tích tụ trong phổi nhiều năm và diễn tiến thành bệnh. Lúc này, khi phổi của người bệnh không thể loại bỏ tất cả bụi bẩn này sẽ gây ra tình trạng viêm phổi và có thể hình thành các mô sẹo.

Bệnh bụi phổi cũng gây tổn thương đến túi khí và mạch máu trong phổi khiến đường dẫn khí và các mô bao quanh túi khí trở nên cứng và dày hơn. Tình trạng bất thường này được gọi là bệnh phổi kẽ, người bệnh có thể cảm thấy khó thở nặng nề hơn.

2. Triệu chứng của bệnh bụi phổi

Tùy theo tác nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng, triệu chứng của bệnh bụi phổi cũng có thể khác nhau từ không có triệu chứng gì đến các triệu chứng ở mức độ nhẹ hoặc nghiêm trọng.

Các triệu chứng thường gặp nhất của bệnh bụi phổi như:

- Ho khạc đờm đen hoặc ho khan.

- Cảm giác tức ngực hay đau nhói ở ngực.

- Có thể ho ra máu bất thường vào buổi sáng.

- Hụt hơi, khó thở.

Khi có triệu chứng khó thở, ho khan, ho có đờm đen, ho dai dẳng kéo dài bất thường, người bệnh cần thăm khám ngay cùng bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác.

Bất kỳ ai trực tiếp tiếc xúc với bụi đều có nguy cơ hít bụi vào phổi dẫn đến mắc bệnh. Ngoài ra còn có một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bụi phổi như:

- Người thường xuyên hút thuốc lá.

- Người tiếp xúc với bụi trong thời gian dài.

- Người tiếp xúc với bụi ở mức độ cao.

Nếu bạn nằm trong nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh bụi phổi cần sớm thăm khám cùng bác sĩ để được tầm soát bệnh, phát hiện các dấu hiệu bất thường và điều trị hiệu quả càng sớm càng tốt.

Người thường xuyên tiếp xúc với bụi cần sớm tầm soát bệnh bụi phổi

3. Điều trị bệnh bụi phổi

Khi bụi xâm nhập và tích tụ bụi bên trong phổi nhưng không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Một số biến chứng nguy hiểm thường gặp của bệnh bụi phổi như suy hô hấp, viêm phế quản mãn tính, bệnh lao phổi, ung thư phổi, suy tim do áp lực từ bên trong phổi …

Cho đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm bệnh bụi phổi. Phương pháp điều trị hiện tại chủ yếu là sử dụng kháng sinh, thở oxy hoặc rửa phổi để kiểm soát triệu chứng bệnh, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Một số lưu ý quan trọng giúp quá trình điều trị bụi phổi hiệu quả hơn như:

- Ngừng hút thuốc lá.

- Tránh tiếp xúc với bụi bẩn. Nếu yêu cầu công việc cần tiếp xúc bụi, người bệnh cần có biện pháp bảo vệ đường thở.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ.

- Khi xuất hiện triệu chứng khó thở, người bệnh có thể tư vấn ý kiến bác sĩ về phương pháp thở máy hoặc liệu pháp oxy.

- Để giảm các triệu chứng và mở các giai đoạn phổi, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc giãn phế quản cho người mắc bệnh bụi phổi. Tuy nhiên, người bệnh không được tự ý uống thuốc đến tránh tác dụng phụ không mong muốn, chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.

4. Phòng ngừa bệnh bụi phổi

Cho đến thời điểm hiện tại, bệnh bụi phổi chưa có phương pháp điều trị triệt để. Vì thế, mỗi người cần chủ động phòng ngừa bệnh bụi phổi để bảo vệ lá phổi, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là một số cách có thể phòng ngừa bệnh bụi phổi hiệu quả như:

- Tiêm ngừa đầy đủ vaccine theo khuyến cáo của Bộ Y tế.

- Đeo khẩu trang bảo vệ đúng qui cách.

- Rửa tay sạch sẽ với xà phòng, đặc biệt sau khi tiếp xúc bụi bẩn.

- Không hút thuốc lá.

- Chủ động thăm khám sức khỏe tổng quát định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe bất thường.

- Người thường xuyên làm việc hay tiếp xúc với bụi bẩn cần trang bị đầy đủ đồ bảo hộ lao động như khẩu trang đúng chuẩn, quần áo, kính mát …

- Ngay khi có các triệu chứng bất thường, cần đến ngay các phòng khám, bệnh viện, cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và hướng dẫn điều trị hiệu quả.

5. Cách chăm sóc người bệnh bụi phổi

Ngay cả khi bệnh bụi phổi đã được điều trị nhưng nếu người bệnh không chăm sóc tốt cũng như không phòng ngừa các yếu tố nguy cơ, bệnh vẫn có thể tái phát và gây biến chứng nguy hiểm.

Bỏ hút thuốc lá để ngăn ngừa tái phát bệnh bụi phổi

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp người bệnh chăm sóc sức khỏe bản thân tốt hơn để quá trình hồi phục sau điều trị bệnh bụi phổi diễn ra tốt hơn và ngăn ngừa bệnh tái phát:

- Bỏ hút thuốc lá, tránh xa khói thuốc (bị động).

- Nghỉ ngơi hợp lý, sinh hoạt điều độ, không làm việc quá sức.

- Ăn uống khoa học, phù hợp tình trạng sức khỏe và đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể.

- Thường xuyên tập thể dục thể thao. Bạn có thể tư vấn ý kiến bác sĩ về các bài tập phù hợp, giúp phục hồi chức năng phổi tốt hơn.

Thăm khám chức năng hô hấp tại Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1 là lựa chọn đáng tin cậy với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm là các Bác sĩ đầu ngành, Chuyên gia về Hô Hấp có thể giúp người bệnh được chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả.

Bên cạnh đó với hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, đội ngũ chăm sóc khách hàng tận tâm mang đến trải nghiệm dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất, tương đương các bệnh viện lớn.