Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Thế Việt - Trưởng khoa Ngoại - Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1
Bệnh trĩ là tình trạng sưng các tĩnh mạch xung quanh hậu môn (trĩ ngoại) hoặc phần dưới trực tràng (trĩ nội). Bệnh trĩ có thể không có triệu chứng hoặc có triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Thời gian tồn tại của trĩ tùy thuộc vào mức độ và cách điều trị.
Bệnh trĩ gây ra nhiều bất tiện cho cuộc sống
1. Các triệu chứng của bệnh trĩ kéo dài bao lâu?
Tùy vào mức độ của bệnh và cách bạn thay đổi lối sống mà các triệu chứng của bệnh trĩ kéo dài rất lâu hoặc nhanh chóng biến mất.
Với tình trạng trĩ nhẹ, bạn chỉ cần thực hiện chế độ ăn nhiều chất xơ, uống nhiều nước, tập thể dục và thay đổi một số thói quen đơn giản, các triệu chứng có thể hết sau vài ngày mà không cần điều trị.
Nếu búi trĩ nội to hơn hoặc lòi ra ngoài hậu môn (sa búi trĩ), bạn có thể cần phải điều trị tại cơ sở y tế và mất nhiều thời gian hơn để khỏi hẳn.
Các búi trĩ ngoại lớn thường mất nhiều thời gian hơn để chữa lành. Khi búi trĩ ngoại xuất hiện huyết khối, bạn sẽ gặp tình trạng đau đớn nghiêm trọng và rất khó chịu. Bạn nên đến gặp bác sĩ để điều trị sớm nhằm tránh các biến chứng. Thời gian phục hồi sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của búi trĩ.
Bệnh trĩ ở phụ nữ đang mang thai có thể kéo dài cho đến lúc sinh con xong. Điều này là do áp lực từ việc mang thai, đặc biệt là 3 tháng cuối thai kỳ, làm cho các tĩnh mạch ở trực tràng và hậu môn lớn hơn. Các hormone thai kỳ cũng có thể khiến tĩnh mạch dễ bị sưng hơn.
Khi các triệu chứng của bệnh trĩ biến mất, chúng vẫn có thể tái phát. Thường bệnh trĩ tái phát ở những người điều trị tại nhà nhiều hơn những người thực hiện phẫu thuật loại bỏ búi trĩ.
2. Các triệu chứng của bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ nội khi còn nằm trong trực tràng thường không có triệu chứng nào đáng chú ý. Đôi khi, đi cầu sẽ kích ứng trĩ bên trong và gây chảy máu. Khi búi trĩ sa ra ngoài lỗ hậu môn, nó sẽ gây ra nhiều triệu chứng hơn. Bệnh trĩ ngoại nằm ở khu vực hậu môn có xu hướng gây đau nhiều hơn.
Dưới đây là một số triệu chứng ở hậu môn khi bị trĩ:
- Ngứa hoặc kích ứng
- Đau từ ít đến rất đau, đặc biệt là khi đi cầu
- Nóng rát
- Xuất hiện cục u hoặc sưng, có màu xanh hoặc không
- Có máu trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu khi đi cầu
- Máu chảy thành giọt hoặc bắn tia ở giai đoạn nặng
3. Bạn cần làm gì để giảm bớt triệu chứng của bệnh trĩ
Thay đổi một số thói quen có thể giảm triệu chứng của bệnh trĩ
Ở tình trạng trĩ nhẹ, các triệu chứng có thể giảm bớt bằng cách thay đổi một số thói quen hàng ngày. Đầu tiên, bạn cần bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây và ngũ cốc để làm mềm phân. Bạn cũng cần uống nhiều nước nhằm giảm táo bón và đi cầu dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, thực hiện một số điều dưới đây có thể giúp bạn dễ chịu hơn:
- Giảm thời gian ngồi trên bồn cầu.
- Khi có cảm giác muốn đi cầu, hãy đi ngay lập tức.
- Khi ngồi đi cầu, kê chân lên một chiếc ghế đẩu nhỏ để thay đổi vị trí của trực tràng, giúp việc đi cầu dễ dàng hơn.
- Nếu bạn đang mang thai, hãy ngủ nghiêng để giảm bớt một số áp lực xung quanh hậu môn.
- Hãy hỏi bác sĩ về việc sử dụng thuốc làm mềm phân hoặc chất bổ sung chất xơ.
- Rửa và sử dụng khăn ẩm để lau khu vực hậu môn sau khi đi cầu.
- Mỗi lần đi tắm, hãy ngồi trong bồn nước ấm trong khoảng 10 phút để làm dịu khu vực hậu môn.
- Sử dụng thuốc bôi để giảm bớt sự khó chịu. Tuy nhiên, tránh sử dụng các sản phẩm có chứa steroid vì sử dụng lâu dài có thể gây mỏng da quanh hậu môn.
Nếu những cách trên không làm giảm triệu chứng, búi trĩ không biến mất hoặc bạn bị chảy máu hoặc đau dữ đội, hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị bằng các biện pháp can thiệp như:
- Thắt búi trĩ bằng dây thun
- Liệu pháp làm xơ hóa búi trĩ
- Cắt búi trĩ bằng một số phương pháp phẫu thuật
Cần lưu ý, triệu chứng chảy máu khi đi cầu là một dấu hiệu của các bệnh lý về đường ruột khác, chẳng hạn như ung thư đại tràng hay ung thư hậu môn. Việc đi khám không chỉ giúp điều trị bệnh trĩ nhanh hơn, giảm các biến chứng mà còn giúp loại trừ các nguyên nhân bệnh lý nghiêm trọng khác.
4. Các yếu tố nguy cơ của bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ xảy ra hầu hết có liên quan đến việc tăng áp lực lên các tĩnh mạch trực tràng và hậu môn. Các yếu tố nguy cơ của bệnh trĩ bao gồm:
- Chế độ ăn ít chất xơ
- Uống ít nước
- Táo bón hoặc tiêu chảy thường xuyên
- Thường xuyên phải rặn khi đi cầu
- Ngồi quá lâu trong toilet
- Tính chất công việc phải đứng lâu (ngành dịch vụ) hoặc ngồi lâu (làm văn phòng)
- Quan hệ tình dục đường hậu môn
- Lạm dụng thuốc nhuận tràng
- Đang mang thai
- Thừa cân béo phì
- Người lớn tuổi
- Tiền sử gia đình bị bệnh trĩ
5. Lời khuyên dành cho bạn để phòng ngừa bệnh trĩ
Bổ sung nhiều chất xơ giúp phòng ngừa bệnh trĩ
Một số thay đổi trong chế độ ăn uống và thói quen hàng ngày có thể giúp bạn phòng ngừa bệnh trĩ cũng như ngăn ngừa bệnh trĩ tái phát.
- Mỗi ngày bổ sung đủ 20 - 40 gram chất xơ để đảm bảo hệ tiêu hóa khỏe mạnh và giảm táo bón. Một số thực phẩm giàu chất xơ là: trái bơ, mâm xôi, táo, lê, chuối, việt quất, dâu tây, cà rốt, củ dền, khoai lang, bông cải xanh, các loại đậu, yến mạch, diêm mạch, hạt chia, hạnh nhân.
- Mỗi ngày bạn nên uống từ 1,5 – 2 lít nước để hạn chế táo bón.
- Tập thể dục thường xuyên sẽ giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh và giúp bạn đi cầu đều đặn hơn. Mỗi ngày, hãy dành từ 20 – 30 phút để vận động.
- Nếu bạn thừa cân béo phì, việc giảm cân sẽ giúp giảm áp lực lên các tĩnh mạch ở trực tràng và hậu môn.
- Tránh đứng hoặc ngồi lâu, đặc biệt là ngồi lâu khi đi cầu.
Hầu hết các trường hợp bị bệnh trĩ không nặng và có thể tự khỏi bằng cách thay đổi một số thói quen và thực hiện chế độ ăn tốt cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, bệnh trĩ có thể gây ra những cơn đau và bất tiện trong cuộc sống hàng ngày. Thời gian kéo dài của bệnh trĩ ở mỗi người không giống nhau. Nếu bệnh trĩ của bạn kéo dài, không có dấu hiệu cải thiện hoặc gây khó chịu thì hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị.