I. Parkinson là gì? 

Parkinson là một loại rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến khoảng 1% những người trên 60 tuổi. Parkinson gây ra tàn tật tiến triển, có thể làm chậm nhưng không thể điều trị và ngăn chặn hoàn toàn. Các dấu hiệu ban đầu của bệnh Parkinson có thể bị bỏ qua nếu không chú ý.

 
Parkinson là một loại rối loạn thần kinh phổ biến

Bệnh Parkinson (PD) là một trong những rối loạn thần kinh phổ biến, bắt đầu xảy ra khi một nhóm tế bào thần kinh bị thoái hóa và mức dopamine trong não giảm. Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh truyền tín hiệu từ cơ thể đến não. Thiếu dopamine được cho là dẫn đến các triệu chứng ảnh hưởng đến vận động của cơ thể.
Các triệu chứng của bệnh Parkinson thường bắt đầu âm ỉ và xuất hiện chậm trong nhiều tuần hoặc vài tháng. Dưới đây là 08 triệu chứng sớm cảnh báo bệnh Parkinson:

II. 8 dấu hiệu cảnh báo sơm bệnh Parkinson

1. Run

Triệu chứng ban đầu phổ biến nhất của bệnh Parkinson là run khi nghỉ ngơi. Những cơn co giật nhẹ hoặc run rẩy thường gặp ở ngón tay, cổ tay, bàn tay hoặc bàn chân. Đôi khi nó xảy ra ở môi, lưỡi và cằm. Tự bản thân những người bị Parkinson có thể dễ dàng nhận thấy chúng trong giai đoạn đầu, nhất là khi nghỉ ngơi. Những cơn run sẽ tăng lên khi căng thẳng cảm xúc hoặc mệt mỏi, nhưng giảm đi trong quá trình vận động và biến mất khi ngủ.

Khi bệnh tiến triển nặng hơn, ngay cả những người xung quanh cũng có thể nhận thấy tình trạng run rẩy của người bị Parkinson. 

2. Chữ viết tay nhỏ

Bệnh nhân Parkinson thường viết chậm, có nét chữ nhỏ và chật chội hơn so với lúc trước. Khi viết một đoạn văn, những nét chữ ban đầu vẫn bình thường, nhưng dần dần chữ viết sẽ nhỏ hơn, khoảng cách giữa các chữ cũng sát nhau hơn.

Nguyên nhân vì những thay đổi trong não làm cho những người bị Parkinson gặp rắc rối trong việc kiểm soát chuyển động, nhất là các cử động tinh vi như viết trở nên khó khăn hơn.

3. Gặp các vấn đề về giấc ngủ

Người bị Parkinson có thể gặp các vấn đề về giấc ngủ như thiếu ngủ hoặc mất ngủ. Ngoài ra, họ có thể có các cử động khi ngủ không kiểm soát như đá, đập, vung tay, mộng du, trằn trọc trên giường hoặc thậm chí là ngã xuống khỏi giường. Các triệu chứng này có thể thỉnh thoảng mới xảy ra hoặc xảy ra thường xuyên.

4. Tê cứng và cử động chậm

 
Parkinson làm suy giảm vận động bình thường

Parkinson được chẩn đoán chủ yếu ở người trên 60 tuổi. Những người lớn tuổi đôi khi có thể cảm thấy các khớp cứng và cử động chậm hơn vào buổi sáng sau khi thức dậy, nhưng sau đó họ có thể hoạt động lại bình thường. Còn ở những người bị Parkinson, việc gặp khó khăn khi bắt đầu động tác và giảm cường độ vận động sẽ không biến mất mà ngày càng nghiêm trọng hơn. Đây là triệu chứng xuất hiện sớm ở Parkinson và có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của cơ thể.

Sự suy giảm của các tế bào thần kinh vận động làm cho sự phối hợp vận động của cơ thể gặp trở ngại. Lâu dần, người bị Parkinson sẽ có những thay đổi về cử động dễ dàng nhận ra như di chuyển chậm, hai chân như dán trên mặt đất, bước chân ngắn, dừng lại đột ngột, đi lại khó khăn, khó bước lên bậc thang hoặc lên xuống đoạn đường dốc, dễ bị té ngã, giảm hoặc không đung đưa cánh tay khi đi bộ.

5. Thay đổi giọng nói

Bệnh Parkinson có thể ảnh hưởng đến chuyển động ở khắp cơ thể, bao gồm cả khi nói. Ở giai đoạn đầu, sự thay đổi giọng nói sẽ khó nhận ra hơn như tông giọng trầm, giọng nhẹ hơn, giọng khàn hoặc biến âm nhẹ. 

Dần dần, người bị Parkinson sẽ có các triệu chứng như nói chuyện chậm, phát âm thì thào, lặp đi lặp lại các từ, hoặc rất khó để mở miệng nói.

6. Giảm biểu cảm trên khuôn mặt

Parkinson ở giai đoạn đầu có thể ảnh hưởng đến biểu cảm tự nhiên trên khuôn mặt với biểu hiện đông cứng mặt giống như “mặt nạ” (hypomimic), ít biểu lộ cảm xúc và ít nháy mắt. 

Người bị Parkinson khó kiểm soát các cơ nhỏ trên mặt. Dễ dàng nhận ra khi họ có vẻ mặt rất nghiêm túc ngay cả khi đang nói những câu chuyện vui vẻ.

7. Thay đổi tư thế

 
Người bị Parkinson có tư thế cúi gù

Những ảnh hưởng của Parkinson tiến triển dần theo thời gian mà không thể kiểm soát. Lúc đầu, tư thế sẽ có những thay đổi nhỏ, dần dần bệnh nhân có xu hướng nghiêng về phía trước và cúi xuống do mất trọng tâm cơ thể. 

Một số chấn thương lưng cũng có thể gây ra khom lưng, nhưng sau chấn thương bệnh nhân có thể đứng thẳng trở lại. Nhưng người bị Parkinson thường không thể đứng thẳng lại, tư thế trở nên cúi gù.

8. Giảm khứu giác

Tuy giảm khứu giác không được xem là một triệu chứng thần kinh liên quan đến bệnh Parkinson, nhưng đây là một triệu chứng thường thấy ở bệnh nhân Parkinson, tiến triển bởi bệnh lý hệ thống synuclein. 

Synuclein là một protein bất thường tích tụ khắp nơi trong các tế bào thần kinh, được gọi là thể Lewy. Parkinson hiếm khi xảy ra mà không có thể Lewy. Vì vậy, ở một số bệnh nhân, triệu chứng giảm khứu giác có thể xuất hiện trước các triệu chứng vận động của Parkinson, ví dụ như giảm hoặc không ngửi thấy mùi thức ăn.

Parkinson là một tình trạng nghiêm trọng và mạn tính, việc điều trị sẽ hiệu quả hơn ở giai đoạn đầu. Ba dấu hiệu cơ bản của bệnh Parkinson là run khi nghỉ ngơi, đơ cứng cơ và bất động, giảm động, chậm vận động. Hãy đến gặp bác sĩ nếu cơ thể gặp bất kỳ vấn đề gì về vận động hoặc hành vi. 

BS.CK I LÂM THUỲ NGA