Xử trí cơn hen suyễn tại nhà đúng cách sẽ giúp người bệnh cảm thấy yên tâm hơn mỗi khi cơn hen xuất hiện. Hen suyễn là một bệnh lý hô hấp mạn tính phổ biến, có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và các bước xử trí phù hợp tại nhà sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Cùng Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1 tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

1. Nhận biết cơn hen suyễn cấp tính

Hen suyễn là một bệnh lý hô hấp mạn tính có hai đặc điểm điển hình: các triệu chứng hô hấp (như ho, thở khò khè, khó thở, cảm giác nặng ngực) thay đổi thất thường theo thời gian và mức độ nghiêm trọng, đồng thời luồng khí thở ra bị hạn chế (nhưng có thể phục hồi).

Bệnh hen suyễn thường biểu hiện các triệu chứng qua những cơn khó thở đột ngột, kèm theo thở rít, cảm giác ngực bị đè nén và ho dai dẳng, đặc biệt dễ xảy ra vào ban đêm hoặc lúc sáng sớm.

Bệnh hen suyễn thường biểu hiện qua những cơn khó thở đột ngột, kèm thở rít

Một cơn hen thường khởi phát sau khi người bệnh tiếp xúc với các yếu tố kích thích như gắng sức quá mức, dị ứng với khói thuốc, bụi bẩn, hóa chất, thực phẩm, thay đổi thời tiết hoặc nhiễm virus đường hô hấp.

Trước khi cơn hen xuất hiện, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu cảnh báo sớm như ngứa mũi, hắt hơi, ngứa họng, ho nhẹ, chảy nước mắt hay sổ mũi.

Khi cơn hen bùng phát, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng nặng như: thở khò khè liên tục khi hít vào và thở ra, thở gấp, ho dữ dội và không dứt. Nếu được can thiệp đúng cách, tình trạng khó thở có thể thuyên giảm trong vài phút đến vài giờ.

Tuy nhiên, trong trường hợp xử trí chậm trễ, các biểu hiện sẽ trở nên nghiêm trọng hơn như đau tức ngực, khó nói, bồn chồn, vã mồ hôi, tím tái môi và đầu ngón tay. Tình trạng này kéo dài có thể gây suy giảm oxy trong máu, làm tổn thương não và dẫn đến ngất, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

2. Các bước xử trí cơn hen suyễn tại nhà

Để ngăn ngừa hiệu quả các cơn hen cấp tính, người bệnh cần tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị từ bác sĩ và chủ động tránh xa những yếu tố dễ gây kích phát cơn hen như khói bụi, lông thú, thay đổi thời tiết đột ngột, hóa chất hoặc dị ứng thực phẩm.

Một nguyên tắc quan trọng khác là luôn mang theo thuốc xịt cắt cơn bên mình – bất kể ở đâu, bất cứ lúc nào. Ngoài ra, người thân và người chăm sóc cũng nên được hướng dẫn kỹ lưỡng cách ứng phó khi người bệnh lên cơn hen để đảm bảo an toàn tối đa.

Người bệnh cần luôn mang theo thuốc xịt cắt cơn bên mình để xử trí cơn hen suyễn

Dưới đây là các bước xử trí cơn hen phế quản:

🔹 Bước 1: Nhanh chóng đưa người bệnh ra khỏi môi trường có yếu tố kích thích (khói thuốc, hóa chất, không khí ô nhiễm...), chuyển tới nơi thoáng mát, yên tĩnh. Tránh tụ tập đông người quanh người bệnh để không làm tăng cảm giác ngột ngạt.

🔹 Bước 2: Giữ ấm cơ thể người bệnh. Tránh cho người bệnh nằm trước máy lạnh hoặc quạt ẩm. Có thể dùng khăn choàng nhẹ nếu thời tiết lạnh.

🔹 Bước 3: Đỡ người bệnh ngồi dậy hoặc nằm trong tư thế đầu cao (nửa nằm nửa ngồi) để giúp dễ thở hơn. Lưu ý: không xoa bóp hay vuốt ngực người bệnh vì có thể làm tăng cảm giác khó chịu và tức ngực.

🔹 Bước 4: Sử dụng ngay thuốc xịt giãn phế quản tác dụng nhanh (như Ventolin, Berodual...). Liều ban đầu thường là 2 nhát xịt. Nếu sau 20 phút triệu chứng không thuyên giảm, có thể lặp lại thêm 2 nhát.

Nếu sau 2 lần sử dụng (tổng 4 nhát) mà người bệnh hen suyễn vẫn còn triệu chứng khó thở nên tiếp tục xịt thêm 2 nhát nữa và nhanh chóng đưa tới cơ sở y tế gần nhất.

🔹 Bước 5: Trường hợp người bệnh lên cơn hen nặng (khó thở ngay cả khi đang trong trạng thái nghỉ ngơi, nói không tròn câu và thở gấp gáp): Cần sử dụng thuốc xịt ngay và lập tức đưa người bệnh đi cấp cứu.

🔹 Bước 6: Nếu xuất hiện dấu hiệu nguy kịch như tím tái, lú lẫn, không thể nói chuyện, ra mồ hôi lạnh: Phải gọi cấp cứu (115) ngay lập tức. Trong thời gian chờ đợi xe, tiếp tục xịt thuốc (2 nhát), đồng thời nếu có sẵn thuốc giãn phế quản dạng tiêm dưới da (thuốc nhóm beta-2), có thể sử dụng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

 Lưu ý quan trọng:

 - Người bệnh cần tránh tiếp xúc với các yếu tố dễ gây khởi phát cơn hen.

 - Luôn mang theo thuốc cắt cơn bên người.

 - Nắm rõ kế hoạch kiểm soát và điều trị bệnh theo chỉ dẫn của bác sĩ.

 - Người thân nên được hướng dẫn kỹ càng để hỗ trợ xử lý khi cơn hen xảy ra, tránh hoảng loạn hoặc xử trí sai cách.

3. Cách phòng bệnh hen suyễn

Để phòng ngừa và kiểm soát tốt bệnh hen phế quản, người bệnh cần chủ động thực hiện lối sống lành mạnh, kết hợp với chăm sóc y tế chuyên sâu. Dưới đây là một số nguyên tắc quan trọng giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ tái phát và tiến triển của bệnh:

- Tránh xa các yếu tố kích thích đường thở: Hạn chế tiếp xúc với những tác nhân dễ gây khởi phát cơn hen như khói thuốc, bụi mịn, khí thải, phấn hoa, hóa chất tẩy rửa, lông thú cưng... Đây là bước đầu tiên và quan trọng trong việc ngăn chặn các cơn hen đột ngột.

- Luyện tập thể dục đều đặn: Tăng cường sức đề kháng và cải thiện chức năng hô hấp bằng các bài tập thể chất phù hợp. Tuy nhiên, do đặc thù của bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi lựa chọn hình thức tập luyện để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

- Tuân thủ đúng phác đồ điều trị: Nếu đã được chẩn đoán hen phế quản, hãy sử dụng thuốc đúng cách và đúng liều theo chỉ định của bác sĩ. Việc tự ý ngưng thuốc hoặc dùng sai liều có thể làm bệnh hen suyễn chuyển nặng và khó kiểm soát hơn.

- Khám sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra chức năng hô hấp và theo dõi các chỉ số liên quan để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có tiền sử hen suyễn hoặc đang sống trong môi trường dễ bị kích ứng hô hấp.

Tránh xa yếu tố kích thích đường thở gây khởi phát cơn hen suyễn

- Tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa hô hấp giàu kinh nghiệm: Để kiểm soát tốt bệnh hen, bạn nên thăm khám với bác sĩ chuyên khoa hô hấp có chuyên môn sâu và nhiều kinh nghiệm.

Bác sĩ sẽ đánh giá chính xác tình trạng của bạn, tư vấn chế độ sinh hoạt phù hợp, hướng dẫn sử dụng thuốc đúng cách và xây dựng kế hoạch kiểm soát bệnh hen suyễn hiệu quả lâu dài.

4. Khám bệnh hen suyễn tại Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1

Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1 là địa chỉ đáng tin cậy dành cho người bệnh hen suyễn đang tìm kiếm dịch vụ thăm khám chuyên sâu và hiệu quả.

Tại đây, người bệnh được tiếp cận với đội ngũ bác sĩ chuyên ngành hô hấp có chuyên môn vững vàng và bề dày kinh nghiệm trong điều trị các bệnh lý hô hấp ạn tính như:

- GS.TSKH.BS Dương Quý Sỹ – chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực hô hấp và rối loạn giấc ngủ, đặc biệt giàu kinh nghiệm trong điều trị hen suyễn, COPD và hội chứng ngưng thở khi ngủ.

- PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan – bác sĩ chuyên sâu về hen và các bệnh hô hấp mạn tính, luôn đi đầu trong việc ứng dụng các phương pháp điều trị tiên tiến.

- ThS.BS Vũ Trần Thiên Quân – có thế mạnh trong chẩn đoán các triệu chứng hô hấp kéo dài như ho mãn tính, khó thở không rõ nguyên nhân và tầm soát sớm bệnh lý phổi.

Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1 được đầu tư thiết bị y tế hiện đại, hỗ trợ tối ưu cho việc chẩn đoán và theo dõi diễn tiến bệnh.

📞 Gọi ngay tổng đài 1900 6923 để đặt lịch khám với chuyên gia hô hấp và nhận tư vấn cá nhân hóa cho tình trạng của bạn.