Viêm phổi ở trẻ được xem là một căn bệnh đặc biệt nguy hiểm, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới. Vào mùa mưa bão, số ca mắc bệnh viêm phổi ở trẻ em thường tăng mạnh do điều kiện thời tiết ẩm ướt tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và virus phát triển. Cha mẹ cần nắm rõ các dấu hiệu cảnh báo cũng như cách phòng tránh để bảo vệ con yêu khỏi những biến chứng nguy hiểm.
1. Viêm phổi ở trẻ em là bệnh gì?
Viêm phổi ở trẻ em là tình trạng nhiễm trùng cấp tính tại phổi do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Khi đó, các túi khí nhỏ trong phổi (phế nang) bị viêm và chứa dịch hoặc mủ, làm cản trở quá trình trao đổi khí. Trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc hít thở, cơ thể thiếu oxy và xuất hiện các triệu chứng như ho, khó thở, thở nhanh.
Triệu chứng viêm phổi ở trẻ em khiến cha mẹ dễ nhầm lẫn với cảm cúm hay viêm đường hô hấp thông thường. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, trẻ có thể gặp biến chứng nặng như suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Viêm phổi ở trẻ em là tình trạng nhiễm trùng cấp tính tại phổi
2. Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ
Có nhiều tác nhân gây ra bệnh viêm phổi ở trẻ em, trong đó phổ biến nhất là:
● Viêm phổi do virus: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm tới 50% các trường hợp mắc bệnh viêm phổi ở trẻ em. Các loại virus thường gặp nhất là virus Hợp bào hô hấp (RSV), virus cúm (Influenza), Adenovirus và Parainfluenza virus.
● Viêm phổi do vi khuẩn: Các loại vi khuẩn phổ biến gây viêm phổi ở trẻ em đó là phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae), Haemophilus influenzae loại B (Hib)... Nhiễm khuẩn thường gây triệu chứng nặng và cần điều trị kháng sinh.
● Các nguyên nhân khác: Trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có hệ miễn dịch kém có thể bị viêm phổi do nấm. Ngoài ra, một số trường hợp hít phải thức ăn, dịch dạ dày hoặc hóa chất cũng có thể gây tổn thương và dẫn đến viêm phổi.
Viêm phổi do virus là nguyên nhân phổ biến nhất
3. Vì sao trẻ dễ bị viêm phổi vào mùa mưa
Mùa mưa bão là thời điểm các ca mắc bệnh viêm phổi ở trẻ em tăng vọt. Nguyên nhân chính đến từ sự thay đổi của môi trường và thói quen sinh hoạt tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và xâm nhập.
● Độ ẩm không khí cao: Khi trời mưa, độ ẩm tăng lên tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus phát triển mạnh mẽ, dễ tấn công đường hô hấp non nớt của trẻ.
● Nhiệt độ thay đổi đột ngột: Từ nóng sang lạnh, hoặc khi trẻ bị dính mưa, cơ thể chưa kịp thích nghi khiến sức đề kháng giảm, virus dễ xâm nhập.
● Khói bụi và ô nhiễm: Trong mùa mưa, nhiều gia đình thường đóng kín cửa để tránh gió, nhưng điều này làm không khí trong nhà bí bách, dễ tích tụ nấm mốc và vi khuẩn gây bệnh.
● Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt xáo trộn: Trẻ thường ăn uống thất thường, ngủ muộn hơn trong những ngày nghỉ lễ hội, làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ mắc bệnh.
Môi trường ẩm ướt tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus phát triển mạnh mẽ
4. Làm thế nào để phòng ngừa viêm phổi ở trẻ khi thời tiết mưa bão
Phòng ngừa là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi bệnh viêm phổi ở trẻ em và các biến chứng nguy hiểm. Cha mẹ cần lưu ý những biện pháp sau:
4.1. Tăng cường sức đề kháng cho trẻ
Ở trẻ nhỏ, hệ miễn dịch còn non nớt nên rất dễ bị tổn thương bởi các tác nhân gây bệnh. Do đó, để phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe con yêu, cha mẹ hãy chủ động củng cố lớp màng bảo vệ này bằng cách:
● Duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt bổ sung rau xanh, trái cây tươi để cung cấp vitamin A, C, E giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ.
● Với trẻ bú mẹ, nên duy trì bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu vì sữa mẹ là “lá chắn miễn dịch tự nhiên” tốt nhất để tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh.
● Cho trẻ mặc quần áo dày, che chắn và giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực, bàn tay, bàn chân mỗi khi ra ngoài vào thời tiết lạnh.
● Tránh đưa trẻ đến những nơi đông người, đặc biệt khi thời tiết chuyển mùa.
● Cho trẻ vận động nhẹ nhàng, tắm nắng buổi sáng để tổng hợp vitamin D, tốt cho phổi và xương.
Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng chế độ dinh dưỡng và luyện tập thể chất phù hợp
4.2. Giữ vệ sinh môi trường sống
Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ là cách hiệu quả để hạn chế các loại vi khuẩn, virus hoặc nấm gây bệnh phát triển và xâm nhập vào cơ thể trẻ. Phụ huynh chỉ cần thực hiện các biện pháp đơn giản như:
● Đảm bảo nhà cửa thoáng mát, sạch sẽ, tránh ẩm thấp.
● Giặt và phơi chăn màn, quần áo ở nơi khô ráo để hạn chế nấm mốc.
● Không hút thuốc lá trong nhà hoặc gần trẻ em, vì khói thuốc làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các bệnh hô hấp.
Vệ sinh nhà cửa thường xuyên để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, virus hoặc nấm gây bệnh
4.3. Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ
Cha mẹ cần chú ý giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ để hạn chế sự tiếp xúc và xâm nhập của các tác nhân gây bệnh. Một số biện pháp và thói quen được khuyến nghị như:
● Hướng dẫn trẻ rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
● Tập thói quen che miệng khi ho hoặc hắt hơi để tránh lây nhiễm chéo trong gia đình và cộng đồng.
4.4. Chủ động phòng bệnh qua tiêm chủng
Có nhiều loại virus, vi khuẩn có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc-xin như:
● Vắc-xin Phế cầu (PCV): Vắc-xin này phòng ngừa Phế cầu khuẩn, nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi ở trẻ em nặng do vi khuẩn.
● Vắc-xin Cúm (Influenza): Tiêm cúm hàng năm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên. Vắc-xin này không chỉ ngăn ngừa cúm mà còn giảm nguy cơ bội nhiễm dẫn đến viêm phổi.
● Các vắc-xin khác: Đảm bảo trẻ được tiêm đầy đủ các vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng (như Hib, Sởi).
Trẻ nhỏ cần được tiêm đầy đủ vắc-xin theo khuyến nghị của bộ Y Tế
Phụ huynh cần đưa trẻ đi tiêm đầy đủ các loại vắc-xin theo khuyến cáo. Việc tiêm phòng không chỉ giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn giúp bệnh nhẹ hơn nếu không may nhiễm.
Viêm phổi ở trẻ em là mối đe dọa không thể xem nhẹ, đặc biệt trong mùa mưa bão. Việc cha mẹ chủ động nhận biết sớm các triệu chứng viêm phổi ở trẻ em, tuân thủ lịch tiêm chủng và thực hiện tốt các biện pháp giữ ấm, vệ sinh môi trường chính là "lá chắn" tốt nhất để bảo vệ sức khỏe con yêu.
Nếu trẻ có các triệu chứng viêm phổi hoặc phụ huynh cần tư vấn về lịch tiêm chủng, chăm sóc sức khỏe hô hấp cho trẻ trong mùa mưa bão, hãy đến ngay Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1. Đội ngũ bác sĩ nhi và hô hấp giàu kinh nghiệm sẽ trực tiếp thăm khám và chỉ định thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán hiện đại như chụp X-quang, xét nghiệm máu, giúp chẩn đoán chính xác và điều trị viêm phổi kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
Liên hệ ngay với PKBVDHYD1 qua hotline 1900 6923 để được tư vấn về sức khỏe và tiêm chủng, giúp ba mẹ yên tâm chăm sóc con yêu!
