Ung thư đường tiêu hóa là một trong những loại ung thư phổ biến và gây tử vong hàng đầu thế giới. Để phát hiện sớm và tăng khả năng điều trị thành công, các chuyên gia khuyến nghị nên bắt đầu tầm soát ung thư đường tiêu hóa từ độ tuổi 40. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò của việc tầm soát cũng như giới thiệu đến bạn địa chỉ tầm soát ung thư đường tiêu hóa uy tín, hiệu quả tại TP.HCM.
1. Những bệnh ung thư đường tiêu hóa phổ biến
Ung thư đường tiêu hóa là những bệnh lý ác tính xuất phát từ đường tiêu hóa, bao gồm khoang miệng, thực quản, dạ dày, gan, tụy, ruột non, đại trực tràng và hậu môn. Trong đó, 3 loại ung thư tiêu hóa phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao nhất tại Việt Nam hiện nay gồm:
1.1. Ung thư đại trực tràng
Bệnh chủ yếu khởi phát từ sự tăng sinh bất thường của các tế bào ở lớp niêm mạc đại tràng hoặc trực tràng, hình thành nên các polyp hay còn gọi là tổn thương tiền ung thư. Nếu không được phát hiện và loại bỏ kịp thời, các polyp này có thể phát triển thành khối u ác tính theo thời gian.
Do bệnh tiến triển âm thầm, người mắc ung thư đại trực tràng thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Chỉ đến khi xuất hiện các dấu hiệu như thay đổi thói quen đi tiêu, phân lẫn máu, đau bụng kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân… thì bệnh đã bước vào giai đoạn tiến triển, gây khó khăn cho việc điều trị.
Ung thư đại trực tràng là loại ung thư đường tiêu hóa có tỷ lệ mắc và tử vong ca
1.2. Ung thư gan
Tại Việt Nam, ung thư gan là một trong những loại ung thư phổ biến nhất và cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Bệnh thường gặp ở những người có tiền sử viêm gan B, viêm gan C mãn tính, xơ gan, hoặc người có thói quen sinh hoạt, ăn uống thiếu lành mạnh (uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá…).
Điều đáng lo ngại là ung thư gan thường diễn tiến âm thầm và hiếm khi có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm. Các biểu hiện như mệt mỏi, chán ăn, đầy bụng, đau tức hạ sườn phải… rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa thông thường, khiến nhiều người chủ quan, bỏ qua thời điểm vàng để điều trị hiệu quả.
Tại Việt Nam, ung thư gan là loại ung thư dẫn đầu về cả về số ca mắc và trường hợp tử vong
1.3. Ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày là một trong những loại ung thư đường tiêu hóa phổ biến, đặc biệt ở các nước châu Á như Việt Nam. Bệnh có liên quan mật thiết đến vi khuẩn Helicobacter pylori (HP), thói quen ăn uống không lành mạnh và yếu tố di truyền. Ung thư dạ dày thường chỉ được phát hiện khi người bệnh xuất hiện đau vùng thượng vị, khó tiêu kéo dài, nôn ra máu hoặc sụt cân bất thường.
2. Tại sao nên tầm soát ung thư đường tiêu hóa
Dấu hiệu ung thư đường tiêu hóa thường không biểu hiện rõ ở giai đoạn sớm, khiến nhiều người chủ quan và bỏ lỡ thời điểm điều trị tốt nhất. Tầm soát ung thư tiêu hóa định kỳ chính là chìa khóa giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của hệ tiêu hóa, từ đó can thiệp và điều trị kịp thời trước khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng.
Tầm soát là quá trình thực hiện các xét nghiệm và thăm khám định kỳ nhằm phát hiện sớm các tế bào ung thư hoặc các tổn thương tiền ung thư khi chúng chưa gây ra triệu chứng rõ ràng. Khi được phát hiện ở giai đoạn sớm (giai đoạn 0, I), tỷ lệ chữa khỏi ung thư tiêu hóa có thể lên tới 90% hoặc cao hơn, giúp người bệnh có cuộc sống khỏe mạnh và chất lượng
Việc tầm soát định kỳ không chỉ giúp phát hiện ung thư sớm mà còn giúp:
- Phát hiện các tổn thương tiền ung thư: Chẳng hạn như polyp đại tràng, viêm teo niêm mạc dạ dày, xơ gan... để có thể can thiệp kịp thời, ngăn chặn chúng phát triển thành ung thư.
- Giảm gánh nặng điều trị: Khi phát hiện sớm, việc điều trị thường ít xâm lấn hơn, chi phí thấp hơn và ít tác dụng phụ hơn.
- Nâng cao chất lượng sống: Người bệnh có thể tiếp tục sống một cuộc sống bình thường, giảm thiểu những lo lắng và gánh nặng tâm lý.
- Giảm tỷ lệ tử vong: Đây là mục tiêu quan trọng nhất của mọi chương trình tầm soát ung thư.
3. Các bước thực hiện tầm soát ung thư đường tiêu hóa
Có nhiều phương pháp giúp kiểm tra và sàng lọc ung thư đường tiêu hóa, từ các xét nghiệm ít xâm lấn đến chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu hoặc nội soi. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng và được chỉ định dựa trên triệu chứng lâm sàng, mức độ nguy cơ và tình trạng sức khỏe của từng cá nhân.
3.1. Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu là một trong những phương pháp tầm soát ban đầu, đơn giản và ít xâm lấn nhất. Phương pháp này giúp phát hiện sớm nguy cơ và đưa ra cảnh báo dựa trên các chỉ dấu sinh học (markers) liên quan đến ung thư như:
- AFP (Alpha-fetoprotein): Là chất chỉ điểm quan trọng cho ung thư gan, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao như viêm gan B, C mạn tính hoặc xơ gan.
- CEA (Carcinoembryonic Antigen) và CA 19-9 (Carbohydrate Antigen 19-9): Liên quan đến ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và ung thư tụy.
- CA 72-4 (Carbohydrate Antigen 72-4): Có thể tăng trong một số trường hợp ung thư dạ dày.
- Xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân (FOBT/FIT): Phương pháp này giúp phát hiện lượng máu rất nhỏ trong phân, có thể là dấu hiệu của polyp hoặc ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm.
Ngoài ra, trong quá trình điều trị, xét nghiệm máu còn hỗ trợ bác sĩ theo dõi và đánh giá tiến triển bệnh cũng như hiệu quả của phác đồ điều trị. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các xét nghiệm máu không mang lại giá trị chẩn đoán xác định. Chúng chỉ là dấu hiệu gợi ý và cần kết hợp với các phương pháp khác để đảm bảo kết quả chính xác.
3.2. Nội soi tiêu hóa
Nội soi được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán các bệnh lý về tiêu hóa, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa. Phương pháp này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc đường tiêu hóa và phát hiện các tổn thương nhỏ nhất. Nội soi tiêu hóa được chia thành:
- Nội soi tiêu hóa trên: Đưa ống nội soi qua miệng để quan sát thực quản, dạ dày và tá tràng.
- Nội soi tiêu hóa dưới: Ống nội soi được đưa qua hậu môn, cho phép kiểm tra niêm mạc của đại tràng, trực tràng và manh tràng.
Trong quá trình nội soi, nếu phát hiện polyp hoặc các tổn thương nghi ngờ, bác sĩ có thể can thiệp loại bỏ ngay lập tức hoặc tiến hành sinh thiết (lấy một mẫu mô nhỏ) để gửi đi giải phẫu bệnh. Kết quả giải phẫu bệnh là cơ sở để đưa ra chẩn đoán xác định và kế hoạch điều trị phù hợp nhất.
Nội soi tiêu hóa là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán các bệnh lý về tiêu hóa, đặc biệt là ung thư
3.3. Chụp X-Quang đường tiêu hóa có cản quang
Chụp X-quang tiêu hóa có cản quang là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hỗ trợ đánh giá cấu trúc bên trong của các cơ quan tiêu hóa và phát hiện một số bất thường như loét, khối u hoặc hẹp đường tiêu hóa.
Tuy nhiên, mức độ chính xác của chụp X-quang không cao bằng nội soi tiêu hóa.
3.4. Siêu âm đường tiêu hóa
Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, an toàn và dễ thực hiện, thường được dùng để tầm soát các khối u ở gan, tụy, mật và các cơ quan ổ bụng khác. Đối với các cấu trúc rỗng như dạ dày, ruột non, ruột già, khả năng quan sát của siêu âm sẽ kém hơn.
Để khắc phục hạn chế này, bác sĩ có thể kết hợp siêu âm với nội soi, gọi là siêu âm nội soi (Endoscopic Ultrasound - EUS). EUS cho phép quan sát hình ảnh chi tiết các lớp thành của ống tiêu hóa và các cơ quan lân cận (tụy, đường mật, hạch bạch huyết), từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán, đánh giá mức độ tổn thương, đồng thời có thể sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm để đưa ra kết luận chính xác.
3.4. Chụp MRI, CT Scan
MRI và CT Scan là các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu, có độ phân giải cao, giúp phát hiện các tổn thương hoặc khối u ở những cơ quan khó tiếp cận mà siêu âm hay chụp X-quang có thể bỏ sót, chẳng hạn như ung thư tụy, ung thư gan hoặc các vị trí khó của thực quản và dạ dày.
- CT Scan: Sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh cắt ngang của các cơ quan nội tạng, giúp phát hiện khối u và đánh giá di căn.
- Chụp MRI ổ bụng: Sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh chi tiết các mô và cấu trúc bên trong của các cơ quan. MRI đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá tính chất khối u ở gan, tụy, đường mật và trực tràng cũng như mức độ tổn thương của mô xung quanh.
Hai phương pháp này thường được chỉ định khi đã có những dấu hiệu nghi ngờ ung thư từ các phương pháp tầm soát ban đầu (siêu âm, xét nghiệm máu), hoặc đánh giá tình trạng di căn của khối u để quyết định phương pháp điều trị phù hợp.
4. Đối tượng nào nên tầm soát ung thư đường tiêu hóa
Theo khuyến nghị của các chuyên gia, những nhóm đối tượng dưới đây nên chủ động tầm soát ung thư tiêu hóa định kỳ để kiểm soát các yếu tố nguy cơ và có cơ hội được điều trị sớm:
- Người từ 40 tuổi trở lên: Đây là độ tuổi khuyến cáo bắt đầu tầm soát ung thư định kỳ, đặc biệt là ung thư đại trực tràng và dạ dày, ngay cả khi không có triệu chứng.
- Người có tiền sử gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa: Những người có cha, mẹ, anh, chị, em ruột mắc ung thư đại trực tràng thuộc nhóm nguy cơ cao hơn, nên cần tầm soát sớm hơn (thường là 5 - 10 năm trước tuổi mà người thân được chẩn đoán mắc bệnh).
- Người có người thân mắc u tuyến hoặc polyp tiến triển.
- Người có tiền sử mắc polyp đại tràng.
- Người mắc các bệnh lý tiêu hóa mạn tính như: Viêm gan B, C mạn tính, xơ gan, viêm loét đại tràng mạn tính, dị sản ruột, nhiễm HP…
- Người có lối sống không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống rượu bia quá mức, béo phì, ít vận động, chế độ ăn nhiều thịt đỏ, đồ ăn chế biến sẵn, ít rau xanh và chất xơ.
Những người lạm dụng rượu bia là đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư đường tiêu hóa nên cần tầm soát sớm
5. Nên tầm soát ung thư đường tiêu hóa ở đâu?
Chọn địa chỉ tầm soát uy tín là yếu tố then chốt giúp bạn yên tâm hơn về kết quả và chất lượng chẩn đoán. Hiện nay, tại TP.HCM có nhiều cơ sở y tế cung cấp các gói tầm soát ung thư tiêu hóa với mức giá khác nhau. Trong đó, Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1 là một trong những địa chỉ đáng tin cậy, đang triển khai các gói tầm soát chuyên sâu, đảm bảo phát hiện sớm mọi nguy cơ với chi phí phải chăng.
Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1 được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn bởi những ưu điểm vượt trội sau:
- Được thăm khám và tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia đầu ngành đến từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM.
- Phòng khám đầu tư trang thiết bị y tế hiện đại, đạt chuẩn quốc tế, tương đương với các bệnh viện lớn hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả ung thư đường tiêu hóa và các bệnh lý phức tạp khác.
- Thời gian chờ đợi ngắn, bác sĩ thăm khám kỹ lưỡng, tư vấn tận tình.
- Đội ngũ chăm sóc khách hàng chu đáo và chuyên nghiệp, tạo cảm giác thoải mái và an tâm cho người bệnh trong suốt quá trình thăm khám.
Việc chủ động tầm soát ung thư tiêu hóa đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe và nâng cao cơ hội sống cho người bệnh. Bạn nên lựa chọn các bệnh viện, phòng khám lớn, có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại để đảm bảo kết quả tầm soát chính xác và an toàn trong quá trình thực hiện.
Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa giàu kinh nghiệm, trang thiết bị nội soi, siêu âm, CT, MRI hiện đại và quy trình thăm khám nhanh chóng, Phòng khám BV Đại học Y Dược 1 là lựa chọn lý tưởng cho những ai đang quan tâm đến tầm soát ung thư tiêu hóa. Liên hệ 1900 9623 để được tư vấn phương pháp tầm soát phù hợp và đặt lịch khám với các chuyên gia Tiêu hóa tại Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1.
