Trầm cảm sau sinh không còn là khái niệm xa lạ, nhưng lại thường bị xem nhẹ trong đời sống thường ngày. Nhiều người vẫn tin rằng việc làm mẹ là một hành trình hạnh phúc trọn vẹn, nhưng thực tế, giai đoạn sau sinh tiềm ẩn vô vàn khó khăn, cả về thể chất lẫn tinh thần. Vậy, tại sao phụ nữ sau sinh dễ bị trầm cảm và những yếu tố nào tác động đến tình trạng này?

1. Thay đổi nội tiết tố

 Trong suốt thai kỳ, cơ thể người phụ nữ sản xuất một lượng lớn hormone như estrogen và progesterone để duy trì thai nghén. Tuy nhiên, sau khi sinh, mức hormone này đột ngột giảm mạnh chỉ trong vài ngày. Sự thay đổi quá nhanh về nội tiết tố có thể tác động trực tiếp đến các chất dẫn truyền thần kinh trong não, từ đó ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm xúc.

 Ngoài ra, sau khi sinh nồng độ hormone prolactin tăng cao để kích thích tuyến vú tiết sữa cũng khiến cơ thể người mẹ dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng. Khi kết hợp với tình trạng thiếu ngủ thường xuyên do chăm con ban đêm, làm tăng nguy cơ phát triển trầm cảm.

 Phụ nữ sau sinh dễ bị trầm cảm do sự thay đổi nội tiết đột ngột

2. Áp lực chăm con

 Lần đầu làm mẹ, phụ nữ phải đối diện với hàng loạt khó khăn: cho con bú, thay tã, ru con ngủ, theo dõi sức khỏe của bé… Những việc tưởng chừng nhỏ bé nhưng lặp đi lặp lại liên tục, cả ngày lẫn đêm, khiến mẹ không có thời gian nghỉ ngơi, thiếu ngủ trầm trọng. Thiếu ngủ là một trong những yếu tố gây căng thẳng và mệt mỏi tột độ, làm suy giảm khả năng đối phó với stress và cảm xúc tiêu cực.

 Nỗi lo càng lớn hơn nếu em bé hay quấy khóc, biếng bú hoặc gặp vấn đề sức khỏe. Khi đó, người mẹ luôn trong trạng thái căng thẳng, lo lắng, sợ rằng mình không đủ tốt hoặc không biết chăm con đúng cách.

 Đặc biệt, ở các gia đình nhỏ, khi người chồng hoặc người thân không thể hỗ trợ nhiều, sản phụ dễ rơi vào tình trạng “một mình gánh cả thế giới”. Áp lực vô hình này tích tụ theo thời gian, khiến nguy cơ trầm cảm sau sinh tăng cao.

 Áp lực chăm con khiến phụ nữ căng thẳng và mệt mỏi tột độ

3. Cảm giác cô đơn, thiếu thấu hiểu

 Không ít phụ nữ chia sẻ rằng họ cảm thấy cô đơn ngay cả khi sống trong chính gia đình mình. Điều này xuất phát từ sự khác biệt trong nhận thức, người chồng hoặc người thân có thể nghĩ rằng sinh con là chuyện bình thường, ai cũng trải qua, không có gì phải lo lắng. Trong khi đó, người mẹ lại cần sự động viên, lắng nghe và chia sẻ hơn bao giờ hết.

 Sự thiếu đồng cảm khiến người mẹ cảm thấy mình bị bỏ rơi, không ai hiểu được nỗi vất vả của mình. Khi những cảm xúc tiêu cực này kéo dài, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành.

 Ngoài ra, việc phải ở nhà quá nhiều, ít giao tiếp xã hội, hạn chế ra ngoài do chăm bé cũng làm người mẹ cảm thấy bị tách biệt với thế giới. Sự cô lập này càng khiến tâm lý trở nên nặng nề hơn.

 Sự thiếu quan tâm từ chồng và người thân khiến phụ nữ sau sinh dễ cảm thấy cô đơn và suy nghĩ tiêu cực

4. Tự ti về ngoại hình

 Sau sinh, cơ thể phụ nữ thay đổi rõ rệt: cân nặng tăng, làn da nám sạm, rạn nứt, tóc rụng, vòng eo chưa thể thon gọn như trước… Nhiều người còn phải đối diện với sẹo mổ, đau nhức kéo dài hoặc các vấn đề về vùng kín.

 Sự thay đổi này khiến không ít phụ nữ mất tự tin, cảm thấy mình không còn hấp dẫn trong mắt chồng. Một số người lo sợ rằng chồng sẽ chán nản hoặc so sánh với người khác.

 Áp lực ngoại hình kết hợp với mệt mỏi sau sinh dễ khiến tâm lý của người mẹ rơi vào trạng thái tiêu cực. Khi không được chia sẻ và trấn an kịp thời, cảm giác này có thể trở thành nguyên nhân trực tiếp dẫn đến trầm cảm sau sinh.

 Phụ nữ sau sinh trở nên tự ti vì ngoại hình thay đổi

5. Tiền sử bệnh lý

 Một số phụ nữ có nguy cơ cao hơn mắc trầm cảm sau sinh nếu họ có tiền sử về các bệnh lý tâm thần hoặc gặp các chấn thương tâm lý.

●     Phụ nữ từng bị trầm cảm hoặc rối loạn lo âu trước khi mang thai có khả năng tái phát bệnh cao hơn sau sinh.

 ●     Những người từng trải qua các sang chấn tâm lý như mất người thân, bị bạo lực gia đình, áp lực tài chính… cũng dễ bị tác động mạnh mẽ.

 ●     Trường hợp trong gia đình có người từng mắc bệnh tâm thần, nguy cơ trầm cảm sau sinh ở sản phụ cũng cao hơn so với bình thường.

 Vì vậy, trước khi sinh con, phụ nữ có tiền sử bệnh lý tâm thần nên được bác sĩ tư vấn và theo dõi chặt chẽ để có kế hoạch phòng ngừa phù hợp.

 Phụ nữ có tiền sử mắc bệnh lý về tâm thần hoặc gặp chấn thương tâm lý dễ bị trầm cảm sau sinh

 Trầm cảm sau sinh không phải là một sự "yếu đuối" hay "tâm lý bất ổn" mà là một bệnh lý có nguyên nhân rõ ràng và cần được điều trị. Việc nhận biết và hiểu rõ tại sao phụ nữ sau sinh dễ bị trầm cảm là bước đầu tiên để hỗ trợ và giúp đỡ họ vượt qua giai đoạn khó khăn này.

 Nếu bạn hoặc người thân có những dấu hiệu của trầm cảm sau sinh, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý. Sự thấu hiểu, chia sẻ và hỗ trợ từ gia đình, bạn bè là liều thuốc quý giá nhất giúp người mẹ tìm lại niềm vui và hạnh phúc trong hành trình làm mẹ.

 Tại Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược 1, bạn có thể an tâm thăm khám cùng BS.CKII Trần Minh Khuyên – chuyên gia Tâm thần kinh & Trị liệu tâm lý với hơn 22 năm kinh nghiệm. Bác sĩ từng tốt nghiệp Bác sĩ Đa khoa tại Đại học Y Dược TP.HCM năm 2001, sau đó hoàn thành chuyên khoa II Tâm thần và theo học Tâm lý trị liệu tại Trường Tâm lý Thực hành Paris. Với kiến thức chuyên sâu và sự tận tâm, bác sĩ Khuyên sẽ giúp người bệnh vượt qua trầm cảm sau sinh một cách an toàn và hiệu quả.

 Liên hotline 1900 6923 để được tư vấn và đặt lịch khám cùng BS.CKII Trần Minh Khuyên ngay hôm nay!